کف لگن و عملکرد آن

اکثر مردم فکر می کنند مرز مشخصی بین شکم و لگن وحود ندارد اما این طور نیست. در علم آناتومی محتویات داخل استخوان کاسه مانند لگن از محتویات شکم جداست. در شکل فوق قفسه سینه و شکم و لگن بصورت جداگانه نشان داده شده اند. قسمت ۴ لگن بوده و دارای عناصر خاصی مثل رحم و تخمدان، مثانه، پروستات، انتهای روده بزرگ، مجرای ادراری است. این عناصر با چینش مشخصی توسط بافت همبند کنار هم قرار دارند. کف لگن شامل مقعد مجرای ادراری، واژن و آلت تناسلی مردانه و بیضه ها است. هر گونه اختلال در عملکرد طبیعی این ناحیه را اختلالات کف لگن می نامند. عملکرد طبیعی روده بزرگ در رابطه با یبوست یا اسهال، دفع درار و مدفوع به صورت موثر، زایمان طبیعی، کنترل ادرار و مدفوع، عملکرد طبیعی جنسی مردانه و زنانه از جمله این عملکرد های طبیعی هستند که ممکن است دچار اختلال شود.

فیزیوتراپی کف لگن

این نوع فیزیوتراپی  شامل گروهی از عضلات کف لگن می شود که عملکرد های گوناگونی دارند. این عضلات احشا لگنی را کنار هم نگه داشته، کنترل مدفوع و ادرار را ممکن ساخته و در فعالیت های جنسی نقش ایفا می کنند.

ممکن است بیماران برای درمان مشکلاتی چون بی اختیاری ادرار یا مدفوع یا هردو، مشکلات دفع ادرار و مدفوع، یبوست، درد مزمن لگن، مقاربت دردناک به فیزیوتراپی کف لگن نیاز داشته باشند. به خاطر مشکلات و سختی های خاص، جا به جایی فرد و مسائل فرهنگی مربوط به این مشکلات در جهت اختفای آن، بهترین روش انجام آن، فیزیوتراپی در منزل به صورت خصوصی، با آرامش خاطر و حفظ حریم شخصی بیمار است. آرامش روانی در رابطه با تمرکز بیمار جهت کنترل عضلات بسیار مهم و تعیین کننده است. زنان نیز ممکن است به خاطر مشکلاتی چون واژینیسموس ( مقاربت دردناک ) و آندومتریوز به فیزیوتراپی کف لگن نیاز داشته باشند. همچنین آمادگی عضلات شکم و لگن جهت انجام هر چه بهتر زایمان طبیعی و کاستن از مشکلات بعد از آن مثل بی اختیاری ادراری در این حیطه از فیزیوتراپی قرار دارد. در این زمینه ممکن است فیزیوتراپیست از تکنیک های متعددی استفاده کند:

-    آموزش
یادگیری آناتومی و عملکرد اجزا و احشای لگن به صورت منفرد و در رابطه با همدیگر بسیار مفید خواهد بود. همچنین آموزش نکات مربوط به بهداشت و عادات درست و نا درست می تواند مفید باشد.

-    تمرینات کف لگن
بیماران به صورت عملی یاد می گیرند تا عضلات کف لگن را به صورت جدا از سایر عضلات سفت و شل کنند. همچنین آموزش تکنیک های زمان بندی و تنفس، این تمرینات را بسیار موثر تر خواهد کرد. به وسیله این تمرینات می تواند عضلات سفت را کشش داد، عضلات شل و ضعیف را سفت و تقویت کرده و انعطاف پذیری آن ها را بهبود بخشید.

-    منوآل تراپی
این روش یعنی انجام تکنیک هایی با دست. ممکن است فیزیوتراپیست جهت کشش و ماساژ و افزایش تحرک ناحیه یا تحریک و یا شل کردن عضلاتی از دستان خود استفاده کند. همچنین تعدادی از مشکلات مثل درد های عضلانی ناشی از نقاط ماشه ای با لمس دستی قابل تشخیص است.

-   بیوفیدبک کف لگن
بیوفیدبک دستگاهی است که مقدار انقباض هر عضله را نشان می دهد. ما با استفاده از این دستگاه مقدار توانایی بیمار را در انقباض یک عضله خاص به او نشان می دهیم تا فرد با توجه به این اطلاعات تلاش بیشتر و مفید تری برای فعال کردن آن عضله انجام دهد. کار این دستگاه همانند آیینه بود و به بیمار، مقدار سفتی و شلی عضله را به صورت تصویری یا عددی یا صوتی  نشان می دهد. برای این کار پروب یا گیرنده دستگاه را در مجرای واژن زنان یا مقعد مردان قرار داده و اطلاعات حاصل را از طریق صفحه مانتیور به بیمار نشان می دهیم.

-    شل کننده های واژن
این وسایل لوله مانند پلاستیکی می توانند به زنان در شل کردن عضلات مجرای واژن کمک کنند تا دخول راحت تر شده و دردناک نباشد. فرد باید یاد بگیرد تا قسمت خاصی از بدن خود را سفت یا شل کند. زنانی که به خاطر سرطان های دستگاه تناسلی بوده و درمان شده اند، می توانند توانبخشی واژن را جهت بهبودی عملکرد طبیعی آن دریافت کنند.
در تعدادی از مشکلات ممکن است علاوه بر مشکل اصلی،  مشکلات کف لگن هم به وجود آید. مثلا سکته  یا آسیب  نخاعی، گیلن باره و سالمندی ...
ممکن است بعد از زایمان طبیعی، فرد دچار بی اختیاری ادراری شده و با حرکات ناگهانی یا خنده و عطسه و سرفه، به مقدار کم نشت ادرار داشته باشد. در بیماران سکته مغزی این اختلالات به صورت ضعف در کنترل ادرار و مدفوع دیده می شود. نکته مهم این است که دفع ادرار و مدفوع هر دو به صورت فعال و توسط عضلات خاص انجام می گیرد.

در بیماری های نوروپاتی مثل گیلن باره، به دلیل کاهش پیام رسانی از طریق اعصاب، قوام طبیعی عضلات کف لگن به هم ریخته و خروج ادرار و مدفوع سخت یا غیر ممکن می شود. در این صورت برای خروج ادرار از سوند فولی استفاده کرده و برای کارکرد روده ها از ملین هایی مثل لاکتولوز یا میوه ها و غذاهای ملین مثل فیبرها و روغن زیتون و انجیر و... استفاده می شود.

طب نو و انجام فیزیوتراپی برای کف لگن

همه مشکلات فوق از طریق بازیابی عملکرد عضلات کف لگن قابل حل بوده و در بد ترین شرایط از شدت یافتن آن ها پیشگیری می شود. اگر فکر می کنید هرکدام از این مشکلات را دارید با فیزیوتراپیست های مرکز طب نو مشاوره تلفنی داشته و قرار ملاقات برای انجام فیزیوتراپی در منزل تنظیم نمایید.