انجام حرکات و تمرینات تعادلی در فیزیوتراپی

وقتی صحبت از تمرینات فیزیوتراپی می شود اکثر مردم تمرینات تقویتی و کششی را که تمرینات غالب هستند، تصور می کنند!!! اما تمرینات تعادلی کدامند و چه ویژگی هایی دارند؟ بسیاری از افراد در رابطه با بهبود تعادل با این روش معالجه اطلاعاتی ندارند.
اگر قبلا افتاده باشید، اهمیت تعادل در حین راه رفتن و نشستن را بهتر می دانید. در صورتی که مشکل تعادل دارید ما فیزیوتراپی در منزل را به شما پیشنهاد می دهیم، زیرا جا به جایی با مشکلات تعادل در شهر و انتقال به مطب های درمانی کار دشواری خواهد بود. فیزیوتراپیست ها متخصصین حرکت و تعادل هستند که می توانند در زمینه بهبود حرکاتی با تعادل و ایمنی بالا به شما کمک کنند.

حرکات تعادلی برای چه کسانی لازم و مفید است

• •    افراد سالمند دارای حرکات عملکردی محدود
• •    افرادی که قبلا افتاده اند
• •    افراد دارای مشکلات مغز و اعصاب که به ضعف در تعادل دارند مثل سکته مغزی، ام اس
• •    جراحی مخچه
• •    ورزشکاران آسیب دیده
• •    افراد بعد از جراحی
• •    افراد دارای سرگیجه
• •    بیمارانی که به مدت طولانی بستری شده اند

در اولین ویزیت با فیزیوتراپیست طب نو در خانه، وضعیت تعادل شما ارزیابی می شود و در صورت لزوم برای انجام فیزیوتراپی در منزل، برنامه تمرینات لازم را برای بهبود حرکات ایمن شما طراحی خواهد کرد.

تعادل توسط کدام مکانیسم به وجود می آید

سه سیستم مهم در بدن شما با هم همکاری می کنند تا شما بتوانید بi صورت ثابت ایستاده، حرکت کنید، تغییر جهت دهید و ایمنی لازم را داشته باشید تا زمین نخورید:

•    سیستم بینایی
•    سیستم مجاری نیم دایره ای گوش داخلی
•    گیرنده های عمقی مفاصل و عضلات

سیستم بینایی با جمع آوری اطلاعات محیط و مخابره آن به مغز، موقعیت بدن را نسبت به محیط  مشخص می کند. ضعف بینایی ممکن است منجر به ضعف در تعادل شود. در این رابطه فیزیوتراپیست در مورد قدرت بینایی شما و استفاده از عینک سوال خواهد کرد. اگرچه اصطلاح بینایی و یا تجویز عینک در حیطه کار یک فیزیوتراپیست نیست اما ارجاع دادن به یک چشم پزشک مفید خواهد بود.
گوش علاوه بر اندام شنوایی، یک سیستم پیشرفته ایجاد و حفظ تعادل است. سیستم مجاری نیم دایره ای  در داخل گوش داخلی قرار داشته و موقعیت و جهت حرکات سر را به مغز گزارش می کند. مجاری نیم دایره ای در هر دو طرف جمجمه بوده و هر کدام از سه لوله عمود پر از مایع تسکیل شده که بر هم عمودند. زمانی که شما حرکت کرده و سرتان را تکان می دهید مایع داخل این مجاری به حرکت درآمده و گیرنده های داخل این مجاری جهت حرکت و موقعیت سر را به مغز ارسال می کند. هر گونه اختلال در این سیستم باعث سرگیجه و به هم خوردن تعادل خواهد شد.

سیستم حس عمقی شامل تعداد زیادی از گیرنده های ویژه موجود عضلات، تاندون ها و مفاصل می شود. این گیرنده ها اطلاعاتی را درباره زمان و مقدار تغییر طول و انقباض عضلات و حرکت مفاصل به مغز ارسال می کند. هرگونه آسیب، جراحی یا مشکلات سیستم عصبی می تواند این مخابره اطلاعات را با مشکل مواجه کرده و تعادل را تضعیف کند.
فیزیوتراپیست با ارزیابی این سه سیستم ، فاکتور های تضعیف کننده تعادل را شناسایی کرده و تمرینات تخصصی را جهت بهبود تعادل ارائه دهد.

چگونه می توان تعادل را با فیزیوتراپی بهبود بخشید

بدن شما می تواند در مقابل تمرینات تعادلی رشد کرده و آموزش ببیند تا بتواند در شرایط چالش برانگیز حرکات عملکردی را به صورت ایمن انجام دهد. چهار تمرین تعادلی ساده برای بهبود تعادل می آوریم اما شما حتما قبل از شروع آن ها و سایر تمرینات با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید:

•    ایستادن روی یک پا: بر روی یک سطح با ثبات ایستاده و یک پای خود را بلند کرده و ۳۰ ثانیه در این وضعیت بمانید. این کار را با پای دیگر تکرار کنید. در صورت نبود مشکل خاص این حرکت را با چشم بسته انجام دهید. در مرحله پیشرفته تر این کار را در سطح غیر ثابت یا ناهموار تکرار کنید.

•    راه رفتن روی یک خط: بر روی یه سطح ثابت ایستاده و با قرار دادن پاشنه پای راست در جلوی انگشتان پای چپ شروع به حرکت کرده و قدم های بعدی را مثل قدم اول ادامه دهید.

•    قدم زدن با حرکات سر: ۱۰ قدم به سمت جلو حرکت کردن و همزمان با این کار سرتان را به چپ و راست چرخانده به اشیا اتاق  نگاه کرده و در ذهن خود آن ها را لیست کنید. سپس این کار را درحالی که سر را به بالا و پایین می چرخانید انجام دهید. با این کار دامنه دید بینایی شما تغییر کرده و سیستم تعادلی بینایی و حلزونی فعال می شود. این چالش سازنده و آموزنده خواهد بود.

•    دقت به تغییر تصاویر حین حرکت: یک تابلو دیجیتال که قابلیت تغییر تصاویر را دارد تهیه کرده و به دیوار نصب کنید. حین راه رفتن به آن نگاه کنید تا توجه شما به تصاویر جلب شود. این کار باعث درگیری سیستم بینایی و وادار شدن مغز به استفاده بیشتر از اطلاعات دو سیستم مورد نیاز تعادلی ( حلزونی و حس عمقی ) خواهد شد.
مکن است درمانگر از ابزارهای زیر برای به چالش کشیدن تعادل شما استفاده کند:

•    تخته تعادل
•    سطح اسفنجی
•    ویدئوهایی چالش زا برای سیستم بینایی

باید در نظر داشته باشید که عنصر کلیدی در ارتقا تعادل شما، به چالش کشیدن آن است که موجب تطابق و تغییر توانایی های مغز و عضلات شما خواهد شد. افزایش تعادل در موارد چالش زا نیازمند مهارت های خاص است که با تکرار و تمرین قابل دستیابی است. پس بنابراین به صورت پله ای از شرایط آسان تا بسیار سخت خود را وارد چالش حفظ تعادل کنید تا کنترل عضلانی سریع و دقیق به دست آید.

اخطار: انجام تمرینات چالشی ممکن است باعث افتادن شما شود. بنابراین شما باید در محیط ایمن و یا در کنار معالجه گر خود تمرینات را انجام دهید تا احتمال هرگونه آسیب وجود نداشته باشد. بنابراین این تمرینات به صورت فیزیوتراپی در منزل با فراهم کردن محیط ایمن و به کمک درمانگر و خانواده خود به نحو احسن قابل اجرا خواهد بود.