فیزیوتراپی در بیماران آلزایمر
ماهیت آلزایمر
آلزایمر یک بیماری پیشرونده ی ادیوپاتیک (ناشناخته و بدون دلیل) است که عوامل مختلفی بر ایجاد و روند پیشرفت آن تاثرگذار است. در این حالت سلول های مغزی دچار آسیب شده و حتی اندازه ی فیزیکی و فعالیت های مغز از جمله توانایی های شناختی آن مثل حافظه و شناخت افراد ، تکلم ، تفکر، و حتی حرکات جسمانی کاهش می یابد. حدود 10 درصد از مردم بالای 65 سال مبتلا به این بیماری بوده و حدود 200 هزار نفر زیر 65 سال نیز با این بیماری شناسایی شده اند. فیزیوتراپی در منزل به خانواده ها کمک می کنن تا روند سیر بیماری کند شده و از عوارض ناشی از آن کاهش یابد. بیماری آلزایمر پنجمین دلیل مرگ و میر افراد بالای 65 سال در آمریکاس. احتمال ابتلای انسان به آلزایمر با افزایش سن بیشتر شده و در افراد زیر 60 سال بسیار نادر است. بیشتر افراد مبتلا شده به آن بدون سابقه خانوادگی و فامیلی هستند. یکی از علایم آلزایمر گیجی و منگی دائمی و بدتر شدن آن با گذشت زمان است.
علایم و نشانه های آلزایمر
- • تغییرات حافظه که منجر به اختلال در زندگی روزانه شود
- • سختی در اتخاذ تصمیم بخصوص در برنامه ریزی و حل مشکلات
- • سختی در انجام وظایف داخل خانواده
- • عدم آگاهی نسبت به زمان و مکان
- • اختلال درک اشکال و شکل فیزیکی اشیا و محیط
- • اشکال در انتخاب کلمات صحیح حین تکلم یا نوشتن
- • عدم توانایی در راه رفتن به دنبال یک فرد یا در یک مسیر مشخص
- • باز ماندن از کار یا فعالیت های اجتماعی
- • تغییرات خلقی و شخصیتی
افرادی که دچار بیماری آلزایمر هستند ممکن است در یک مکان مشابه گم شده و در مراحل بعدی بیماری فرد بدون استراحت فعال بوده و عجیب خواهد شد. این افراد ممکن است از افراد موجود در محیط خود حواس پرت شده و چیزاهایی که در محیط وجود ندارد مثل دریا و کوه و... ببینند. ممکن است فرد بیمار خیال کند افرادی در حال صحبت با او و یا در حال تلاش برای آسیب رساندن به او هستند.
در طول این اختلالت شناختی ، ممکن است اختلال در انجام وظایف ساده ، در مراحل بعدی رخ دهد. در نهایت این بیماران جهت تغذیه ، تنفس، دفع و لباس پوشیدن و استحمام نیاز به کمک پیدا می کنند. فردی که دچارآلزایمر می شود معمولا تا وقتی که وارد مراحل شدید بیماری نشده قادر به راه رفتن است. ممکن است در مراحل نهایی فرد قدرت و تعادل خود را داده و احتما ل افتادن داشته باشد.
تشخیص آلزایمر دلیل دقیق آلزایمر مشخص نیست ولی عوامل زیادی تشخیص آن را دشوار می کند. این بیماری هیچ تست یا آزمون اخصاصی تشخیصی ندارد. ممکن است کادر درمانی که وظیفه ی مدیریت افراد سالمند را دارند ممکن است متوجه علائم اولیه در افراد بیمار شوند. تشخیص قطعی آن زمان بر و دشوار بوده و معمولا چندین هفته به طول می انجامد.
محققان در حال تلاش برای یافتن روش تشخیص آلزایمر از طریق تصویربرداری مغز مانند MRI ، PET scan ، CT scan و فراصوت هستند. به کمک این روش ها ممکن است به ساختمار یا نقش های غیرعادی مغز پی برد. سایر آزمون های عملکردی مغز ممکن است به تشخیص آلزایمر کمک کند.
فیزیوتراپیست ها با توجه به این که با افراد سالمند روابط زیادی دارند ممکن است به علائم و نشانه های اولیه آلزایمر پی ببرند. در صورتی که آنها به این بیماری شک کنند بیمار خود را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع می دهد.
فیزیوتراپی چگونه به بیمار آلزایمر کمک می کند؟
فیزیوتراپیست ها در سطح وسیعی با افراد سالمند در ارتباط هستند. تحقیقات نشان داده است :
- • فعالیت فیزیکی باعث بهبود عملکرد مغز و حفظه می شود.
- • تمرین منظم شروع علایم بیماری آلزایمر را به تاخیر می اندازد.
- • تمرین منظم باعث افزایش توانایی فرد در انجام کارهای روزانه بصورت ایمن از طریق افزایش قدرت جسمی، تعادل و توانایی راه رفتن می شود.
فیزیوتراپیست ها متخصصین حرکتی هستند که می توانند در زمینه ی بیماریهای مختلف از جمله آلزایمر به طراحی تمرینات هدفمند اقدام کرده و در زمینه پیشگیری و کاهش سرعت بیماری نقش کلیدی دارند.
در مراحل اولیه بیماری فیزیوتراپیست به بیمار کمک می کند تا فرد تحرک خود را حفظ کرده و به فعالیت های خود در منزل و جامعه بپردازند.
در مراحل بعدی آلزایمر، فیزیوتراپیست کمک می کند تا بیمار کارهای روزانه خود را در حد امکان مستقلا انجام داده و از بار مسئولیت خانواده و پرستار می کاهد. در این مرحله فیزیوتراپیست، به خانواده و پرستار بیمار در رابطه با ایجاد محیط ایمن و چگونگی پرداختن به علائق بیمار آموزش می دهد. ایمن سازی منزل از طریق ارزیابی شرایط خانه طی فیزیوتراپی در منزل انجام شده و باعث افزایش ایمنی ، کیفیت زندگی و به حداقل رسیدن محدودیت های بیمار می شود.
همچنین فیزیوتراپیست ها دانش و مهارت کافی جهت آموزش متد ها و تکنیک ها و روشها ی درمان بیمان دارند که شامل موارد زیر است:
- • نکات دیداری و شنیداری و لمس . فیزیوتراپیست بصورت بصری به بیمار نشان می دهد که دستان خود را برای گرفتن نرده یا واکر به سمت بالا بیاورد تا بایستد. نکات شنیداری شامل دستورات کوتاه ، ساده و شفاف گفتاری است تا بیمار متوجه منظور فرد مقابل شود. نکات لمسی مثل گرفتن دست یا کشیدن بیمار برای بلند شدن یا جابجایی بیمار.
- • آینه سازی. فیزیوتراپیست برای اینکه بیمار دست راست خود را بلند کند، حین ایستادن در روبروی بیمار دست چپ خود را بلند می کند.
- • تفکیک یک عملکرد به جزای آن. در این حالت درمانگر پروسه جابجایی و انتقال به ویلچر را از حالت خوابیده به روی تخت یه چندین مرحله تقسیم می کند ؛ از جمله نشستن روی تخت ، نشستن لبه تخت، ایستادن و جابجایی با وسایل کمکی به سمت ویلچر
- • هدایت دستی. فیزیوتراپیست دست بیمار را گرفته و یا از طریق گرفتن و لمس قسمت هایی از بدن بیمار در حین راه رفتن جهت دهی های لازم را اعمال می کند.
- • آموزش تمرینات عصبی عضلانی. فیزیوتراپیست به بیمار آموزش های خاص را برای واکنش های سریع و لازم در حین راه رفتن را به بیمار می دهد تا فرد در برابر بی ثباتی های حرکتی محیط آماده باشد.
- • انجام حرکات غیرفعال. در مراحل بعد تر بیماری که فرد تحرک لازم و تمایل خاصی برای برقراری ارتباط با محیط ندارد مفاصل بیمار دچار سفتی و عضلات دچار کوتاه ی مش شوند. مثل خشکی گردن به علت عدم توجه فرد به چپ و راست و بالا و پایین. در این مرحله، درمانگر بصورت دستی حرکات لارم را برای مفاصل مهم و کم تحرک باید انجام دهد.
فیزیوتراپیست واجد شرایط
- • فیزیوتراپیستی که تجربه کافی در زمینه درمان بیماران سالمند و مشکلات ناشی از کم تحرکی داشته و با بیماران دارای دمانس و سالمند ارتباط منظمی داشته باشد.
- • فیزیوتراپیست دارای کارت و شماره نظام پزشکی. هر کادر درمان دانشگاه رفته یک کارت شناسایی نظام پزشکی دارد که شامل اطلاعات شخصی فرد ، شماره نظام پزشکی و رشته ی تحصیلی است. شما می توانید از طریق تماس با سازمان نظام پزشکی و دادن شماره نظام پزشکی از صلاحیت درمانگر خود اطمینان حاصل نمائید.
