انجام فیزیوتراپی در پیچ خوردگی مچ پا
پیچ خوردگی مفصل مچ پا جزو مشکلات رایج اسکلتی عضلانی نیست اما به دلیل نقش حساس مچ پا در راه رفتن و مقاومت آن در برابر درمان، پیچ خوردگی آن اهمیت ویژه ای دارد. برخلاف مفصل شانه، مفصل مچ پا شل نبوده و دارای ساختار ذاتی مقاوم به در رفتگی یا پیچ خوردگی است. بخش اعظم این مقاومت به خاطر وجود رباط های قوی و متعدد در مچ پا بوده و عضلات دارای نقش دوم هستند.
پیچ خوردگی زمانی اتفاق می افتد که فرد به خاطر حرکت ناگهانی، عدم آمادگی یا توجه کافی و یا به موقع عمل نکردن عضلات محافظ، مچ پا دچار پیچ خوردگی و کشیدگی بیش از حد رباط ها شود. اما این اتفاق در افراد عادی معمول نیست. پیچ خوردگی مچ پا اکثرا در حین فعالیت های حرفه ای ورزشی مثل دویدن، فوتبال، پرش، ژیمناستیک و کوهنوردی اتفاق می افتد. در کنار استراحت و دارو درمانی، فیزیوتراپی در منزل برای جلوگیری از تشدید آسیب و تسریع بهبودی بسیار مهم است. توصیه ها و تمرینات و مدالیته های فیزیوتراپی شما را در بازگشت به سطح فعالیت و زندگی عادی کمک خواهد کرد. شدت و درجه کشیدگی رباط های مچ پا:
علایم اولیه مچ پا که دچار پیچ خوردگی شده است
- درد و حساسیت به لمس در ناحیه مچ پا
- تورم
- کبودی
- ناتوانی در راه رفتن ویا ایستادن روی پا
- سفتی مچ پا
با توجه به علائم فوق اگر فکر می کنید دچار پیچ خوردگی مچ شده اید با فیزیوتراپیست ها مرکز خدمات در منزل طب نو در ارتباط باشید تا مورد ارزیابی و درمان فیزیوتراپی در منزل قرارگیرید.
اقدامات اولیه در پیچ خوردگی مچ پا
- استراحت و بی حرکتی: به مچ پا استراحت و فرصت کافی بهبودی را دهید. اگر وزن اندازی رو پا دردناک است از عصا یا کراچ استفاده کنید. اگر حرکت مچ دردناک است آن را با یک اسپیلنت (وسیله ثابت کننده) بی حرکت نگهدارید.
- سرما درمانی: برای این کار از یخ یا هر ماده منجمد می توان استفاده کرد. سرما باعث کاهش جریان خون و تورم و درد خواهد شد. این اقدام باید در مراحل اولیه به لافاصله بعد از آسیب تا ۴۸ ساعت انجام شود. اعمال سرما به مدت ۲۰ دقیقه و روزی سه بار در دو روز اول انجام شود.
- فشار: اعمال فشار بر روی ناحیه بالای مچ تا ابتدای انگشتان توسط یک باند کشی جهت جلوگیری و کاهش تورم لازم است. میزان فشار و سفتی باند کشی باید در حد متوسط باشد. در صورت سفتی بیش از حد ممکن است باعث اختلال در جریان خون و تیره تر شدن نوک انگشتان نسبت به پای دیگر، گزگز و افزایش درد خواهد شد.
- قرارگیری در ارتفاع بالا: در حد توان پای خود را در سطح بالاتر از سطح قبلتان قرار دهید. این کار باعث کاهش تورم و درد در مچ پا خواهد شد.
-
ترکیب اقدامات درمانی فوق باعث کاهش درد و تورم در مراحل اول بعد از آسیب خواهد شد. بعضی از فیزیوتراپیست ها معتقدند بیماران قسمت استراحت را نسبت به سایر اقدامات بیشتر از حد معمول پیش گرفته و باعث کاهش معنی داری در دامنه حرکتی و علکرد مچ پا می شوند.
اکثر معالجه گر ها در مراحل اولیه آسیب به جای استراحت مطلق، وزن اندازی بهینه و مراقبت را توصیه می کنند. آنها بر این باورند وزن اندازی بهینه به جای بی حرکتی، باعث کاهش اثرات منفی بی حرکتی مثل سفتی مفصلی و درد خواهد شد.
بسته به شدت آسیب ممکن است از کراچ برای تسهیل راه رفتن استفاده کرده و مقدار وزن اعمال شده بر روی مچ پایتان را تنظیم کنید. این کار نقش به سزایی در استراحت دادن به رباط های مچ جهت ترمیم خواهد شده و مقدار درد را در حد قابل تحمل کاهش خواهد داد.
در اولین جلسه، فیزیوتراپیست های مجرب طب نو برای شروع درمان فیزیوتراپی در منزل در ابتدا یک ارزیابی از وضعیت مچ پایتان خواهد داد که شامل موارد زیر است:
- لمس
- اندازه گیری دامنه حرکات ارادی و غیر ارادی
- اندازه گیری مقدار تورم
- اندازه گیری قدرت عضلات مچ پا
- ارزیابی حرکات عملکردی
- ارزیابی تعادل
بعد از ثبت اطلاعات ارزیابی، درمانگر شروع به طرح ریزی برنامه درمان، مراقبت و تمرین خواهد کرد.
تمرینات فیزیوتراپی برای فرد آسیب دیده در قسمت مچ پا
بعد از استراحت و مراقبت اولیه، فیزیوتراپی در منزل مرکز توانبخشی در منزل طب نو با انجام برنامه تمرینات ملایم جهت بهبود قدرت و حرکت مچ پا آغاز می شود. این تمرینات در ابتدا بدون وزن اندازی بر روی پا انجام خواهد شد و با گذر زمان و پیشرفت ترمیم آسیب، تمرینات به سمت چالش های بیشتر تغییر خواهد کرد. برنامه تمرینی فیزیوتراپی در پیچ خوردگی مچ پا به صورت زیر است:
- تمرینات دامنه حرکتی: همانطور که قبلا گفته شد یکی از عوارض پیچ خوردگی مچ پا، سفتی آن است. علاوه بر آن، بی حرکتی و استراحت نیز سفتی آن را افزایش می دهد. این تمرینات ملایم توسط خود فرد انجام نمی شود بلکه در دامنه حرکتی طبیعی توسط فرد دیگری انجام شده و باعث کاهش سفتی و شل شدن مچ پا می شود. بازگردانی حرکت طبیعی مچ پا که قبلا در دوره نقاهت به منظور جلوگیری از تشدید آسیب مختل شده بود، بسیار مهم است.
- تمرینات ایزومتریک: در این نوع تمرین مچ پای خود را در برابر یک نیروی مقاوم خارجی فشار می دهید اما حرکتی وجود نخواهد داشت، مثل نگه داشتن وزنه در یک وضعیت ثابت. این کار باعث تقویت عضلات پا بدون حرکت مچ پا می شود. این روش تمرینی زمانی اهمیت دارد که شما زمانی که هنوز حین حرکت درد دارید می خواهید عضلات را تقویت کرده و یا از تحلیل آن ها جلوگیری کنید.
- تمرینات مقاومتی: از بین عوامل ثابت دهنده مچ پا، رباط ها با استراحت بهبود یافته و مقاومت خود را بازیابی می کنند اما عامل ثبات بخش دیگر یعنی عضلات باید با تمرین تقویت شود. تمرینات مقاومتی حرکاتی هستند که در برابر مقاومت یک نیروی مخالف انجام شده و به آن غلبه می کند. مثل بلند کردن وزنه در برابر نیروی جاذبه. این نوع تقویت در مراحل بعدی فیزیوتراپی شروع شده و حمایت مضاعفی به مچ خواهد داد.
- تمرینات تعادلی : مچ پا علاوه بر نقش اصلی خود، یک گیرنده قوی و حساس وضعیت تعادلی بدن است. این مفصل با مخابره اطلاعات لحظه ای باعث حفظ و ایجاد تعادل بدن می شود. اگر این کار به خوبی صورت نگیرد و یا عضلات بدن و مخصوصا مچ پا در زمان خاص فعال نشوند، ممکن است تعادل بهم خورده یا دوباره مچ پا پیچ بخورد. این تمرینات برای برگشت به زندگی عادی و فعالیت های ورزشی در نیمه دوم طول دوره فیزیوتراپی لازم است.
- تمرینات پلیمتریک پیشرفته: بعد از بهبودی قابل توجه ممکن است تمرینات پلیمتریک را فیزیوترپیست برایتان تجویز کند. این تمرینات به منظور افزایش چالاکی و آمادگی لازم برای انجام حرکات ناگهانی و شدید انجام خواهد شد. بالا و پایین پریدن، تغییر جهت ناگهانی، دویدن و سایر حرکات ورزشی سرعتی جزو این تمرینات است. این مرحله در فاز نهایی فیزیوتراپی در منزل انجام خواهد شد.
تاکید می کنیم قبل از انجام هر تمرین مطمئن شوید که انجام آن برای شما آسیب زا نخواهد بود.
زمان بهبودی نهایی پیچ خوردگی در مچ پا
به صورت معمول طی ۴ الی ۶ هفته بهبودی حاصل خواهد شد اما پیچ خوردگی های شدید ممکن است چند هفته بیشتر به زمان نیاز داشته باشد. در موارد نادر رباط های مچ پا پاره شده و یا به حدی کشیده می شوند که بهبودی به طور کامل حاصل نشده و مچ پا مستعد آسیب های آتی می شود. در این صورت عمل جراحی ترمیمی رباط بسته به فعالیت و نیاز شما به مچ پا ممکن است لازم شود.
