فیزیوتراپی و اختلال تعادل
مشکلات تعادل باعث به هم خوردن ثبات فرد در حین ایستادن، نشستن و همچنین راه رفتن می شود. مشکلات تعادل در افراد سالمند به مراتب بیشتر است. همچنین بیش ازهفتاد و پنج درصد از مردم بالای هفتاد سال آمریکا دارای تعادل غیر نرمال هستند. اگرچه تفاوت های افراد در میزان توانایی آنها در برقراری تعادل خود در افراد جوان بسیار ناچیز است اما در سالمندان مقدار مشکلات ناشی ازعدم تعادل در زنان به مراتب نسبت به مردان بیشتر است. مشکلات تعادل در افراد بالای هشتاد سال حدود سی درصد نسبت به قبل بیشتر است. فیزیوتراپیست ها یک سری برنامه های شخصی سازی شده برای افرادی که دچار مشکلات تعادل هستند، جهت بهبود قدرت، ثبات و تحرک آنها طراحی و تجویز می کنند. مشکلات تعادل در افراد سالمند موجب مشکلات عدیده ای از جمله ترس از جا به جایی، ترس ازبیرون رفتن و حتی ترس از انجام کارهای شخصی مثل استحمام و استفاده از سرویس بهداشتی را به وجود می آورد و این امر گاها باعث به وجود آمدن وقایع ناگواری مثل افتادن و شکستگی ها می شود.
به چه مشکلاتی عدم تعادل گفته می شود؟
به ناتوانی فرد در حفظ وضعیت عمودی خود در حالت نشسته یا ایستاده مشکلات تعادل می گویند. طیفی از عوامل، باعث به وجود آمدن مشکلات تعادل می شوند همانند
- • ضعف عضلانی
- • سفتی مفاصل
- • مشکلات گوش داخلی
- • داروهای مشخصی همچون داروهایی که برای افسردگی تجویز می شوند و همچنین داروهای ضد فشار خون
- • کاهش فعالیت جسمی و الگوی زندگی بی حرکت
- • سالمندی
همچنین مشکلات تعادل می تواند ناشی ازمشکلات یا بیماری های دیگری باشد :
- • سکته
- • پارکینسون
- • ام اس
- • آسیب های مغزی
- • آرتریت
- • آسیب های نخایی
- • بیماری های شناختی
- • دیابت
معمولا مشکلات تعادل زمانی به وجود می آیند که یک یا بیشتر از یک مورد از موارد مهم لازم برای ایجاد تعادل دچار اختلال می شوند و آنها عبارتند از:
- • سیستم بینایی
- • گوش میانی
- • سیستم عضلانی
- • سیستم آگاهی از وضعیت بدن که به آن پروپریوسپشن گفته می شود.
ضعف درتوانایی های دیداری یا بصری می تواند ناشی ازسالمندی، مشکلات حرکتی چشم ها و یا بیماری های چشمی حاصل شود. همچنین مشکلات گوش میانی که به آن اختلال وستیبولار گفته می شود می تواند ناشی از ضربه، سالمندی ، فقرغذایی و یا سایر بیماری ها باشد.حس وضعیت بدن می تواند به علت ضربه یا بیماری ها مثل دیابت با اختلال مواجه شود. ضعف عضلانی و کاهش چالاکی می تواند ناشی از الگوی زندگی بی حرکت و کاهش ورزش باشد.
مغز پیام های دریافتی از چشم، گوش میانی و سیستم حسی وضعیت ایستایی دریافت کرده و پس از ترکیب و تحلیل دستورهای لازم را به عضلات می فرستد تا تطابق های لازم با محیط به عمل آمده و تعادل حفظ شود. اگر هرکدام از این منابع دریافتی پیام با مشکل مواجه شود مغز به درستی در رابطه با حفظ تعادل تصمیم نخواهد گرفت همچنین اگر سیستم عضلانی دچار اختلال شده و به موقع واکنش های لازم را نشان ندهد فرد دچار اختلال تعادل خواهد شد. چنانچه قسمت های مسئول مغز برای پردازش اطلاعات لازم برای تعادل را به خوبی پردازش نکند دراین صورت نیز فرد با مشکلات تعادل مواجه خواهد شد. مهمترین قسمت مغز که در حفظ تعادل نقش دارد مخچه است.
اختلال تعادل چگونه احساس می شود
فردی که دارای اخنلال تعادل است ممکن است حس هایی همانند افتادن، خم شدن، سرگیجه و لرزیدن را تجربه کند. ممکن است فرد در حالت نشسته و یا ایستاده به صورت سکون هیچ نوع اختلال تعادلی نداشته باشد و فقط حین شروع به حرکت دچار مشکلات در حفظ تعادل باشد و یا اینکه حین انجام دو کار باهم تعادل خود را از دست بدهد مثل نگاه کردن به ساعت مچی خود حین راه رفتن. همچنین زمانی که فرد در محیط نسبتا تاریک احساس عدم تعادل داشته باشد در واقع این فرد با مشکل تعادل رو به رو است.
تشخیص مشکلات تعادلی
اگر فیزیوتراپیست شما را معاینه کند یک سری ارزیابی ها و آزمون هایی را به عمل آورده و میزان توانایی های شما را بررسی خواهد کرد همچنین فیزیوتراپیست یک سری سوالات درمورد وضعیت سلامتی شما خواهد پرسید که عبارتند از:
- • آیا هرچند وقت یک بار دچار مشکلات تعادل می شوید؟
- • زمانی که مشکلات ناشی از عدم تعادل را تجربه می کردید در حال انجام چه کاری بودید؟
- • آیا توانایی حفظ تعادل شما در شب و یا در اتاق های تاریک کمتر می شود؟
- • آیا حساس سرگیجه و چرخش خانه به دور سر خود را احساس می کنید؟
- • آیا قبلا به خاطرافتادن دچار آسیب شده اید؟
- • آیا به خاطر مشکلات ناشی ازعدم تعادل فعالیت های روزانه داخل منزل و یا فعالیت های اجتماعی خود را محدود کرده اید؟
- • از چه داروهایی استفاده می کنید؟
- • آیا تا به حال گوش و چشمان خود را چکاپ کرده اید؟
- • آیا تحت نظر یک پزشک هستید؟
- • خواسته و ایده آل های شما در رابطه با تعادل چیست؟
فیزیوتراپیست یک سری از تست ها را مثل حرکت، قدرت، هماهنگی حرکات ، حرکت هماهنگ چشم ها و تست های تخصصی تعادل را برای ارزیابی وضعیت توانایی فیزیکی شما انجام می دهد.
فیریوتراپیست چگونه می تواند کمک کند؟
فیزیوتراپیست ها تعدادی از متدهای درمانی را برای مشکلات تعادل بسته به نیاز های هر فرد تجویر می کنند. آنها مهارت های فیزیوتراپی برای ارزیابی سیستم های چندگانه بدن شامل عضلات، مفاصل، گوش داخلی، توانایی حرکات هماهنگ چشم ها ، حس لامسه پوستی، آگاهی از وضعیت بدن توسط مفاصل را داشته و همچنین ترکیب تکنیک های حرکتی و تمرینات ورزشی برای بهبود این سیستم های چند گانه ی راه به خوبی یاد گرفته اند.
1. کاهش ریسک افتادن. فیزیوتراپیست مواردی را در خانه ی شما که احتمال افتادن شما را افزایش می دهد شناسایی و در جهت رفع آنها شما را راهنمایی های لازم را خواهد داشت. این خطرات و موارد خطر زا شامل قالیچه های بدون ثبات بر روی سرامیک، ضعف در سیستم روشنایی خانه ، حیوانات خانگی پر جنب و جوش ، سطوح ناهموار داخل منزل همانند جا به جایی از سالن به حمام و سرویس بهداشتی و سایر موارد است. بنابراین فیزیوتراپی در منزل کمک شایانی در جهت رفع این عوامل خواهد داشت.
2. کاهش ترس از افتادن. با شناسایی موارد خطرزا وهمچنین اطلاعات ناشی از ارزیابی معاینات اولیه فیزیوتراپیست به شما کمک خواهد کرد تا اعتماد به نفس خود را برای بهبود توانایی های خود جهت حرکت آزاد و بدون ترس و انجام کارهای روزانه داشته باشید. در صورتی که شما اعتماد به نفس کافی برای حفظ تعادل و انجام کارهای روزانه خود را داشته باشید قطعا رضایت از زندگی بیشتری خواهید داشت.
فیزیوتراپیست با طراحی یکی از برنامه های تمرینی و روش های درمانی به شما کمک خواهد کرد که با اعتماد بیشتر به خود و قدرت و توانایی های حرکتی بیشتربه زندگی عادی خود برگشته و تحرک لازم را داشته باشید.
بهبود تعادل
فیزیوتراپیست یک سری از تمرینات تعادل را برای بهبود توانایی شما جهت حفظ وضعیت ثبات خود در حالت سکون به صورت نشسته یا ایستاده و همچنین در وضعیت حرکتی طراحی خواهد کرد. همچنین این تمرینات را بسته به شرایط و مقدار بهبودی شما به صورت تدریجی ارتقا خواهد داد.
- • بهبود قدرت. فیزیوتراپیست به شما جهت افزایش قدرت عضلات هدف آموزش های لازم را خواهد داد تا به صورت یک پارچه دارای قدرت بدنی کافی باشید. مهمترین عضلات برای تقویت عضلات تنه، عضلات لگن و عضلات شکمی برای بهبود بالانس هستند.
- • بهبود حرکات. فیزیوتراپیست شما تعدای از فعالیت های ویژه و درمانی را برای بازگرداندن حرکات نرمال در مفاصل سفت شده شما طراحی و تجویز خواهد کرد. این تمرین ها می تواند از حرکات غیر فعال یا پسیو که فیزیوتراپیست برای شما انجام خواهد داد شروع شده و کم کم به سمت حرکات فعال که شما انجام خواهید داد، تغییر یابد.
- • بهبود انعطاف و وضعیت ایستایی بدن. در صورتی که فیزیوتراپیست شما تشخیص دهد که هرکدام از عضلات شما دچار سفتی یا کوتاهی هستند نحوه کشش آن عضلات را برای شما اجرا کرده و به شما آموزش خواهد داد تا خودتان انجام دهید. همچنین فیریوتراپیست برای اصلاح و بهبود راستای ایستایی بدن شما در حالت نشسته یا ایستاده تمرینات لازم را طراحی و نحوه انجام آن را به شما آمورش خواهد داد تا یک راستای درست بدنی داشته باشید.(راستای بدنی صحیح و درست در حفظ تعادل نقش مهمی دارد.)
- • افزایش میزان تحرک. لازم است برای رسیدن به نیازها و اهداف شخصی خودتان یک سری از برنامه های حرکتی برای انجام در طول هفته طراحی و اجرا شود تا میزان آمادگی، چالاکی و قدرت شما افزایش یابد و در برابر شرایط محیطی بهتر تطابق نشان داده و تعادل خود را حفظ کنید.
